۱۰ اصل اساسی حافظه در یادگیری و یادآوری بر اساس کتاب «مهارت‌های مطالعه» از تونی بازان
تونی بازان نویسنده و مشاور آموزشی بود که از بنیان‌گذاران و ارائه‌دهندگان تکنیک‌های نقشه‌برداری ذهنی به شمار می‌رود. فعالیت او در این زمینه بوده است که چطور می‌توان با پرورش قدرت ذهنی، در عرصه‌های مختلف به موفقیت رسید. او در انگلیس به دنیا آمد و سال ۲۰۱۹ در سن ۷۶سالگی درگذشت.
در این چند خط می‌خواهیم به‌طور خلاصه به ده اصل اساسی حافظه از نظر تونی بازان بپردازیم که در کتاب «مهارت‌های مطالعه» آورده شده است. در نوشته‌های دیگرمان نیز بیشتر به نکات جالب‌توجهی که این نویسنده درمورد راهکارهای مطالعه‌ی مفید و مؤثر مطرح کرده است خواهیم پرداخت.
۱۰ اصل اساسی حافظه در یادگیری و یادآوری
۱- حواس: هرقدر چیزی که می‌خواهید به ذهن بسپارید را با حواستان درک کنید، در این عمل موفق‌تر خواهید بود. در واقع، چیزی که می‌خواهید حفظ کنید را ببینید، استشمام کنید، بچشید، بشنوید و حس کنید. درگیرکردن حواس در فرایند مطالعه، بدون شک به انتقال اطلاعات به مغز کمک زیادی می‌کند.
۲- بزرگ‌نمایی: سعی کنید تصاویر ذهنی‌تان را بزرگ‌تر از حد معمول ببینید؛ درست مثل غول‌ها و جادوگران کارتون‌ها و فیلم‌های تخیلی که بزرگ‌تر از انسان‌های معمولی‌اند و البته بیشتر هم در یادها می‌مانند.
۳- ریتم و حرکت: در این اصل، باید به تصاویر ذهنی‌تان ریتم و حرکت بدهید. در واقع حرکت باعث می‌شود مغز مسئله را دنبال کند.
۴- رنگ: رنگ‌ها بی‌شک باعث به‌یادماندنی‌ترشدن چیزها می‌شوند. اگر تصوّرتان را رنگی شکل دهید یا در جزوه‌نویسی‌هایتان بیشتر از رنگ‌ها استفاده کنید، قطعاً در به‌یادآوری مطالب نیز جلوتر خواهید بود و تأثیرش را خواهید دید.
۵- شماره‌ها: شماره‌گذاری با نظم‌بخشیدن و ترتیب‌دهی به مطالب، تأثیر مثبتی بر حافظه می‌گذارد. در واقع شما با شماره‌ها، مطالب را دقیق‌تر و واضح‌تر در ذهنتان ثبت می‌کنید.
۱۰ اصل اساسی حافظه در یادگیری و یادآوری
۶- نشانه‌ها: نمادسازی برای مطالب یکی از تکنیک‌هایی است که امروزه در آموزشگاه‌ها هم طرفداران زیادی دارد و البته نتیجه هم داده است. شاید بیشتر شما این تجربه را داشته باشید که به‌خاطرسپردن چیزی برایتان سخت بوده و برای فرار از بحران به نمادها و شبیه‌سازی‌ها پناه برده باشید.
۷- ترتیب و الگوها: معمولاً دانش‌آموزان دوست دارند سؤالات امتحان از آن بخش‌هایی باشد که دسته‌بندی شده است. مثلاً چهار علت فلان‌چیز را نام ببرید یا فلان‌مفهوم چند زیرمجموعه دارد. دسته‌بندی‌ها به‌خاطرسپردن و یادآوری مفاهیم را راحت‌تر می‌کنند. سعی کنید در روند مطالعه با درنظرگرفتن معیارهای مختلفی که می‌تواند بر موضوع بسیار متنوع باشد، تا جای ممکن، همه‌چیز را با یک دسته‌بندی و الگو وارد ذهنتان کنید.
۸- جذابیت: ذهن انسان چیزها و کسانی که دوست دارد را به‌خوبی به ذهن می‌سپارد و به‌راحتی به یادشان می‌آورد. بنابراین، از این نقطه‌قوت یا حتی نقطه‌ضعف ذهنتان استفاده کنید و مفاهیمی که می‌خواهید حفظ کنید را به افراد یا چیزهایی که دوست دارید ارتباط دهید.
۹- خنده: امروزه دیگر همه‌ی کسب‌وکارها تأثیر خنده و خنداندن را فهمیده‌اند و برای جذب مخاطبان از تکنیک طنز استفاده می‌کنند؛ زیرا چیزی که ما را می‌خنداند، بیشتر در یادمان می‌ماند. شما هم برای یادگرفتن مطالب، آن‌ها را به‌زبان طنز یادداشت کنید و به خاطر بسپارید. اگر در خنداندن خودتان موفق باشید، در به‌یادآوردن آن مطلب هم موفق خواهید بود!
۱۰- تفکر مثبت: به‌یادآوردن تفکرات و تجربیات خوب و مثبت، بسیار راحت‌تر از تجربیات منفی است؛ چراکه مغز علاقه‌ی بیشتری به مثبت‌ها نشان می‌دهد. بنابراین، تمام تلاشتان را بکنید تا تجربه‌ی مطالعاتی‌تان با یک حال خوش و خوب سپری شود. برای اینکه تجربه‌ی مطالعاتی خوبی داشته باشید و این تجربه در یادآوری مطالب برایتان مؤثر باشد، حتماً روی کمک دوستان خودتان در سرای مطالعه‌ی سمر حساب کنید.
به‌قلم: سبحان افشار
همچنین بخوانید: ۶ راهکار موثر برای افزایش تمرکز
